Skip to main content

Το σύνδρομο Μινχάουζεν  περιγράφτηκε, για πρώτη φορά, απο τον Dr Richard Ascher το 1951 και πήρε το όνομα του από τον βαρώνο Baron Munchausen ο οποίος ήταν γνωστός για τις πλασματικές ιστορίες που έπλαθε για τον εαυτό του. Αφορά μια διανοητική διαταραχή, όπου ο ασθενής επινοεί ασθένειες ή τις προκαλεί ο ίδιος στον εαυτό του μέσω της λήψης φαρμακευτικών σκευασμάτων ή αυτοτραυματισμού. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό οδηγεί σε ένα ”ταξίδι” από τον ένα γιατρό στον άλλον και σε περίπλοκες ιατρικές έρευνες, ακόμη και σοβαρές εγχειρήσεις. Ο ασθενής αρέσκεται στον να έχει τον ρόλο του ”ασθενή”καθώς έτσι καλύπτει μια βασική του ψυχολογική ανάγκη.

 

Στην πλειοψηφία τους, τα άτομα αυτά μεγάλωσαν σε ένα ιδιαίτερα στερητικό περιβάλλον όπου ο γονέας/ φροντιστής ήταν συναισθηματικά διαθέσιμος, μόνο όταν υπήρχε παρούσα κάποια ασθένεια. Επίσης, είναι συχνό φαινόμενο,τα άτομα με το σύνδρομο Μινχάουζεν να είχαν εκτεθεί από πρώιμη ηλικία στην φροντίδα κάποιου συγγενικού μέλους, το οποίο είχε μια χρόνια ασθένεια (αδερφού, γιαγιάς, μητέρας κτλ).

 

Το σύνδρομο Μινχάουζεν διαφέρει από την υποχονδρία καθώς οι πάσχοντες γνωρίζουν πως πρόκειται για υπερβολή, σε αντίθεση με τα άτομα με υποχονδρία που πιστεύουν πως έχουν κάποια ασθένεια. Επίσης, διαφέρει απο την υπόκριση, στην οποία ο ασθενής κατασκευάζει τα συμπτώματα για ένα προφανή σκοπό, όπως την απουσία από την εργασία, οικονομική αποζημίωση ή πρόσβαση σε  φάρμακα.

 

Είναι σημαντικό να κρατήσουμε πως οι πάσχοντες με το σύνδρομο Μινχάουζεν φτάνουν στο σημείο να ”δημιουργούν” ασθένεια στον οργανισμό τους. Παίρνουν φάρμακα ή άλλες ουσίες που είναι επιβλαβείς στον οργανισμό, με σκοπό να προκαλέσουν μια ασθένεια και να πάνε στον νοσοκομείο. Είναι αρκετά ενημερωμένοι για τα συμπτώματα σωματικών και ψυχικών διαταραχών και μπορούν εύκολα να ξεγελάσουν ακόμη και τον πιο ευαίσθητο γιατρό ή ψυχολόγο. Εκείνο που μπορεί να αποτελέσει κλινικό χαρακτηριστικό είναι οι πολλές νοσηλείες και τα πολλά ταυτόχρονα συμπτώματα, που δεν καταλήγουν σε κάποια συγκεκριμένη διάγνωση. Πρόκειται για ένα σύνδρομο που δεν είναι ευρέως γνωστό αλλά στην κλινική πράξη γίνεται όλο και πιο συχνό.

Εκείνο, όμως, που αποτελεί μια πρόκληση στην διάγνωση του είναι το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου.

 

Το συναντάμε έντονα στην Δικαστική Ψυχολογία και σε διαζευγμένες μητέρες ή μονογονείς. 

 

Πρόκειται για την σκόπιμη παραγωγή ή προσποίηση για την ύπαρξη σωματικών ή ψυχολογικών συμπτωμάτων σε ένα άτομο, που είναι κάτω από την φροντίδα του υποκειμένου, με σκοπό να λάβει έμμεσα τον ρόλο του ασθενή. Σε αυτήν την ακραία μορφή κακοποίησης, εκείνος που έχει λάβει τον ρόλο να φροντίζει προκαλεί συμπτώματα μιας ασθένειας σε ένα παιδί ή σε ένα ηλικιωμένο ή με ειδικές ανάγκες άτομο. Η εξαπάτηση επαναλαμβάνεται πολλές φορές, Τα θύματα είναι άρρωστα για πάρα πολύ καιρό, με επαναλαμβανόμενες νοσηλείες και αρκετές φορές καταλήγουν. Πρόκειται για μια ενεργητική μορφή κακοποίησης, η οποία δεν είναι γνωστή και πολλές φορές παραμελείται. Η διάγνωση της είναι πάρα πολύ δύσκολη και βασίζεται σε πολλές παραμέτρους. Μπορούμε να διακρίνουμε δύο μορφές συνδρόμου Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου:

 α) Η προσποίηση ( μεσαίας επικινδυνότητας και πιο σπάνια)

Συμβαίνει, όταν ο δράστης επινοεί μια ασθένεια του θύματος και διηγείται μια ψευδή ιστορία για μια μη υπάρχουσα ασθένεια ή κατάσταση

  

β) Η παραγωγή (υψηλής επικινδυνότητας και πιο συχνή)

Εδώ ο δράστης ενεργά προκαλεί συμπτώματα μιας ασθένειας στο θύμα. Οι πιο συχνές χρησιμοποιούμενες μέθοδοι είναι η ασφυξία και η δηλητηρίαση. Συχνά είναι δύσκολο να γίνει αναγνωρίσιμη η κακοποίηση που υφίσταται το θύμα.

   

 

 Είναι σημαντικό να κρατήσουμε πως το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου, μπορεί να το έχουν άτομα πέραν πάσας υποψίας όπως η μητέρα ενός παιδιού, η κόρη ενός ηλικιωμένου  ο νοσηλευτής ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες. Οι ίδιοι δεν πάσχουν απο το σύνδρομο Μινχάουζεν…αλλά αρέσκονται να παίρνουν τον ρόλο του ασθενή μέσω του ατόμου που φροντίζουν. Συχνά εμφανίζονται στο γιατρό ή τον ψυχολόγο ιδιαίτερα ανήσυχοι για την πορεία υγείας του θύματος και παρουσιάζοντες ως ”μάρτυρες”.

   

 

Το σύνδρομο Μινχάουζεν και το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου είναι δυο διαφορετικά κλινικά σύνδρομα τα οποία όμως έχουν παρόμοιες παραμέτρους. Πρόκειται για σύνδρομα που μπορεί να οδηγήσουν σε αναπηρία ή και θάνατο. Δεν είναι τόσο σπάνια όσο νομίζαμε. Όσοι περισσότεροι μάθουν για αυτά, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες να σωθούν άνθρωποι. 

 

Είναι άτομα με ανύπαρκτη αυτοεκτίμηση και μέσα από τον «έλεγχο ζωής» που ασκούν στα θύματά τους, λαμβάνουν την αυτοεκτίμηση που χρειάζονται αφού πλέον νοιώθουν δυνατές που εξαρτάται η ζωή κάποιου από τις ίδιες. Είναι πολλές οι περιπτώσεις γυναικών serial killers που έχουν το συγκεκριμένο Σύνδρομο. Σπάνια σταματούν σε ένα θύμα γιατί σπάνια επικεντρώνονται σε ένα μόνο θύμα. 

 

Λειτουργούν ταυτόχρονα σε πολλά άτομα, κι όταν είναι μητέρες με την σειρά σε όλα τα παιδιά τους και φυσικά φτάνουν μέχρι και στον θάνατο τα θύματά τους. Η πλειοψηφία τους ανήκει στην κατηγορία εκείνη που ονομάζουμε στην Εγκληματολογία “Άγγελοι του Θανάτου”.

 

Τα αίτια του Συνδρόμου Μινχάουζεν δεν έχουν διευκρινιστεί εντελώς. Το σίγουρο είναι ότι όπως έχουν δείξει οι μέχρι τώρα έρευνες, τόσο βιολογικοί όσο και ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην ανάπτυξή του. Επίσης είναι πολύ ισχυρές οι ενδείξεις ιστορικού κακοποίησης ή παραμέλησης στα παιδικά χρόνια του ατόμου. Το ως τώρα σίγουρο είναι η παρουσία του Συνδρόμου σε Διαταραχές προσωπικότητας που άτομα με το Σύνδρομο Μινχάουζεν έχουν κοινές.

 

Από τι προκαλείται αυτό το σύνδρομο;

 

Οι γιατροί δεν είναι σίγουροι τι την προκαλεί, αλλά αυτό μπορεί να συνδέεται με προβλήματα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας του θύτη . Οι θύτες συχνά αισθάνονται ότι η ζωή τους είναι εκτός ελέγχου. Συχνά, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και προβλήματα άγχους.

 

Πως συμπεριφέρεται ένα άτομο με το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου;

 

– Έχει ιατρικές γνώσεις ή εμπειρία.

 

– Φαίνεται αφιερωμένο στο παιδί της.

 

– Ψάχνει για τη συμπάθεια και την προσοχή.

 

– Προσπαθεί πάρα πολύ σκληρά για να γίνει φιλικός με το ιατρικό προσωπικό.

 

– Θέλει να αισθάνεται ισχυρός και ότι έχει τον πλήρη έλεγχο.

 

– Δεν θεωρεί τη συμπεριφορά της ως επιβλαβείς.